سیستم اطلاعات حسابداری مدیریت ساختاری است که تکنیک های مختلفی را در خود گنجانده است که توسط یک سازمان برای جمع آوری، پردازش، مدیریت، گزارش دهی و بازیابی داده های مالی برای کمک به مدیران در راستای تصمیم گیری عینی استفاده می شود. امروزه سیستم حسابداری مدیریت، به عنوان بخش مهمی از فرآیند مدیریت که برای موفقیت سازمان حیاتی می باشد در نظر گرفته می شود. به طوری که لازمه دستیابی به مزایای رقابتی استراتژی های مناسبی می باشد که توسط عوامل سازمانی کارا مانند سیستم حسابداری مدیریت مؤثر فراهم می شود. بنابراین جهت نیل به این اهداف وجود یک سیستم اطلاعات حسابداری با قابلیت های پویا لازمه این کار می باشد. لذا بر پایه این استدلال، هدف از پژوهش حاضر ارائه الگوی سیستم حسابداری مدیریت مبتنی بر قابلیت پویای سیستم اطلاعات حسابداری است. نتایج مصاحبه با مدیران مالی و کارشناسان حسابداری 86 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و تجزیه وتحلیل داده ها به روش مدل سازی معادلات ساختاری نشان می دهد که قابلیت پویای سیستم اطلاعات حسابداری بر سیستم حسابداری مدیریت تأثیر دارد.

حق الزحمه حسابرسی به عنوان یکی از نشانه های تلاش حسابرسی، عاملی مهم در پذیرش یا رد یک کار حسابرسی از جانب صاحب کاران و حسابرسان محسوب می شود. ویژگی های شرکت صاحب کار و به خصوص ویژگی های گزارشگری مالی از عوامل مهمی است که می تواند بر زمان اجرای عملیات حسابرسی و به دنبال آن بر حق الزحمه حسابرسی نیز تاثیر بگذارد. هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه بین قابلیت مقایسه اطلاعات حسابداری (به عنوان یکی از ویژگی های کیفی گزارشگری مالی) و حق الزحمه حسابرسی است. برای این منظور، نمونه ای متشکل از 70 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله بین سال های 1393 تا 1397 مورد مطالعه قرار گرفته است. فرضیات پژوهش با استفاده از تحلیل رگرسیون مبتنی بر داده های مقطعی آزمون شده است. شواهد پژوهش نشان می دهد رابطه منفی (معکوس) و معنی دار بین قابلیت مقایسه اطلاعات حسابداری و حق الزحمه حسابرسی وجود دارد. این نتیجه از منظر ریسک ذاتی حسابرسی و کارایی اطلاعاتی قابل تفسیر است؛ چراکه قابلیت مقایسه اطلاعات حسابداری، ریسک حسابرسی و هزینه کسب شواهد را کاهش می دهد. هم چنین، نتایج پژوهش نشان می دهد رابطه منفی و معنی دار بین قابلیت مقایسه و تاخیر گزارش حسابرسی وجود دارد. به علاوه، نتایج حاکی از این است رابطه منفی بین حق الزحمه حسابرسی و استقلال هییت مدیره، تمرکز مالکیت و مالکیت نهادی به عنوان سازوکارهای حاکمیت شرکتی، معنی دار نیست.

یکی از عوامل بیرونی مؤثر بر کیفیت گزارشگری مالی، نگرش اجتماعی شرکت ها برای تأمین منافع همه گروه های ذینفع به عنوان مشروعیت اجتماعی است. زیرا پذیرش مسئولیت اجتماعی سبب تقویت افشا، کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و کاهش ریسک تجاری می شود. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر ابعاد مسئولیت پذیری اجتماعی بر قابلیت مقایسه اطلاعات حسابداری است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش همبستگی و پس رویدادی می باشد. برای این منظور 984 سال-شرکت در فاصله زمانی 1399-1392 انتخاب و با استفاده از مدل های رگرسیونی چندمتغیره در نرم افزار ایویوز موردتحلیل قرار گرفتند. نتایج آزمون فرضیات نشان می دهد شاخص کل مسئولیت پذیری اجتماعی تأثیر مثبتی بر قابلیت مقایسه اطلاعات دارد و سبب افزایش آن می شود. همچنین بعد اخلاقی و بعد اقتصادی مسئولیت پذیری اجتماعی به ترتیب بیشترین تأثیرگذاری مثبت بر قابلیت مقایسه اطلاعات را دارند در حالی که بعد قانونی مسئولیت پذیری اجتماعی تأثیر معنی داری بر قابلیت مقایسه اطلاعات ندارد که می تواند ناشی از عدم وجود قابلیت های قانونی مورد انتظار برای پاسخگویی نسبت به مسئولیت اجتماعی واحدهای تجاری باشد.

تاکنون مطالعات جالبی در عرصه حسابداری و عوامل محیطی تاثیر گذار برآن در جهان صورت گرفته است که این موضوع شاید نشات گرفته از اهمیت هماهنگی استانداردهای حسابداری بین المللی با حسابداری ملی کشورهای مختلف جهان می باشد گری (Gray) با تلفیق ارزش های فرهنگی مطرح شده توسط هوفستد و تعیین ابعاد ارزشهای حسابداری، مدلی را برای بررسی تاثیرگذاری بر سیستم های حسابداری ارائه نمود. هدف این پژوهش نیز در واقع کشف این موضوع است که آیا بین عوامل محیطی و قابلیت مقایسه که یکی از ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری می باشد رابطه وجود دارد یا خیر. برای دسترسی به اهداف این پژوهش از روش SEM استفاده شده است که یک تکنیک تحلیل چند متغیری بسیار کلی و نیرومند از خانواده رگرسیون چند متغیری و به بیان دقیق تر بسط «مدل خطی کلی» است. که به پژوهشگر امکان می دهد مجموعه ای از معادلات رگرسیون را به گونه هم زمان مورد آزمون قرار دهد. نتایج تحلیل های فوق بیانگر این موضوع است که بین ویژگی قابلیت مقایسه با ارزشهای فرهنگی هوفستد (فاصله قدرت، عدم اطمینان به آینده، فردگرایی، مردمنشی و افق دید افراد از جامعه) روابط زیر برقرار است: بین یکنواختی و متغیر فاصله قدرت رابطه مستقیم وجود دارد اما با متغیرهای مردمنشی و افق دید افراد از جامعه رابطه معکوس حاکم است و بین همسانی رویه ها با متغیر فردگرایی، رابطه منفی برقرار است ولی با متغیر عدم اطمینان به آینده ارتباط مستقیم و معناداری مشاهده گردید.

این پژوهش به دنبال شناسایی عوامل مرتبط با سیستم اطلاعاتی یک سازمان و همچنین تبیین میزان سازگاری حسابداری مدیریت با این عوامل است. همچنین این پژوهش به دنبال تشخیص این نکته است که آیا قابلیت سازگاری حسابداری مدیریت می تواند در پیش بینی میزان اثربخشی حسابداری مدیریت، موثر باشد یا نه؟ جامعه آماری این پژوهش شرکت های تولیدی ایرانی است. برای آزمون سازگاری داخلی سازه ها از تجزیه و تحلیل عاملی اکتشافی و برای آزمون روابط مفروض بین سازه های الگویی، از تجزیه و تحلیل همبستگی و الگوی حداقل مربعات جزئی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که انعطاف پذیری سیستم های اطلاعاتی محرک مناسبی برای قابلیت سازگاری حسابداری مدیریت به حساب می آید. همچنین طبق نتایج پژوهش، رابطه مستقیم معنا داری بین یکپارچگی سیستم های اطلاعاتی و قابلیت سازگاری حسابداری مدیریت یافت نشد. تجزیه و تحلیل های اضافی به عمل آمده نشان داد که انعطاف پذیری سیستم های اطلاعاتی بر رابطه بین یکپارچگی سیستم های اطلاعاتی و قابلیت سازگاری حسابداری مدیریت اثر تعدیلی دارد. همچنین نتایج پژوهش، اهمیت مولفه هایی همچون دانش مشترک، ارزش ها و تعاملات فی مابین ذی نفعان و سیستم های اطلاعاتی را مورد تاکید قرار داد. در نهایت نتایج پژوهش نشان داد به واسطه توانایی سیستم در ارائه مداوم اطلاعات مربوط، قابلیت سازگاری حسابداری مدیریت می تواند باعث افزایش اثربخشی حسابداری مدیریت شده که این مورد با تئوری حسابداری مدیریت سازگار است.

امروزه در دنیای تجارت با حجم بالایی از اطلاعات و داده ها روبرو هستیم. دستاوردهای جدید در تکنولوژی اطلاعات به سازمان ها توانایی دسترسی و ذخیره سازی اطلاعات را بشکل موثر و کارآمدی می دهد. در هر صورت فاصله زیادی میان انبوه داده ها و استفاده از آن ها وجود دارد. سیستم اطلاعات حسابداری به عنوان کلید موفقیت سازمان ها در محیط کسب و کار امروزه بسیار متحول گشته است. چنانچه سیستم اطلاعات حسابداری در حوزه حسابداری مدیریت توانایی تهیه اطلاعات به موقع و سریع را برای مدیران کسب و کار نداشته باشد موفقیت سازمان ها در محیط رقابتی در معرض تهدید قرار خواهد گرفت. برای مقابله با رقبا و رشد استراتژی های بلندمدت، سیستم اطلاعات حسابداری می باید از تکنیک های هوش کسب و کار برای تهیه اطلاعات مالی بهنگام و به صرفه بهره جوید. در این تحقیق با استفاده از روش مطالعه اسنادی با مراجعه به پژوهش ها و مقالات مرتبط به بررسی برخی از معیارها و شاخص های کاربردی در زمینه سیستم های اطلاعاتی حسابداری مبتنی بر خصیصه هوش کسب و کار اقدام شده است، به طوری که بر این اساس در قالب چهار دسته ارتباطات و استنتاج، سیستم های هشدار دهنده و گزارش دهنده، ابزارهای تحلیل و تصمیم گیری اثربخش نسبت به ارائه الگو اقدام می شود. معیارهایی از قبیل تصمیم گیری گروهی، بهینه سازی، یکپارچه سازی، شبیه سازی، گزارش های گرافیکی، نمونه سازی بر اساس نسخه اصلی، فرایند استدلال دو طرفه، فن آوری آگاه سازی، اطلاع رسانی بر حسب محتوا، فازی سازی، داده کاوی، مخزن داده، فرایند تحلیل بهنگام، ایجاد کانال های ارتباطی، ایجاد عامل هوشمند و غیره از جمله معیارهای حاصل از مرور ادبیات موضوع تلقی می شوند. لذا ضرورت کاربرد الگوی مبتنی بر هوش کسب و کار در سیستم های اطلاعاتی حسابداری مدیریت پیشنهاد می گردد.